پایگاه اطلاع رسانی استانداری گلستان

به مناسبت روز جهانی مقابله با بیابانزایی به همت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان و با مشارکت شرکت آب منطقه ای گلستان و با حضور مسئولین و کارشناسان استانی مرتبط و علاقه مند هم اندیشی برگزار گردید.
این مراسم از ساعت ده صبح با تلاوت آیاتی از کلام ا.. مجید در محل سالن آمفی تاتریگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان آغاز و پس از آن پیام دبیر اجرایی کنوانسیون مقابله با بیابانزایی سازمان ملل متحد خانم مونیک باربوت بصورت کلیپ پخش گردید.
در ادامه مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان طی سخنانی گفت: بیش از ۳۰۰هزار هکتار از مساحت استان مناطق در معرض بیابانی شدن و دشت رسوبی شور است ، این مناطق گرم و خشک اکثرا در شمال گلستان و در حوزه شهرستان های گُمیشان، آق قلا، گنبدکاووس، مراوه تپه و قسمتی در شهرستان آزادشهر قرار دارد. بیشتر قسمت های جلگه ای و اراضی پست منطقه گلستان به علت مجاورت با صحرای قره قوم ترکمنستان، در معرض پدیده بیابان زایی قرار دارد و می توان گفت در حال حاضر پدیده بیابان زایی در قسمت های شمالی استان گلستان در حالت جدی قرار دارد.
مهندس ابوطالب قزلسفلو در ادامه با اشاره به مطالعات انجام شده در حوزه بیابان زایی اظهار کرد: مطالعات نشان می دهد به طور کلی سه عامل عمده در ظهور پدیده بیابان زایی نقش داشته که دو عامل نخست طبیعی و عامل سوم انسانی است . در خصوص عوامل اقلیمی می توان گفت که بخشی از حوزه اترک و گرگانرود دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است و تکرار خشکسالی در این مناطق باعث تشدید پدیده بیابان زایی می شود. اعتبارات بیابان زدایی در گلستان رشد ۶۰ برابری داشته ، اعتبارات بیابان زدایی به ۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان رسیده و حدود ۶۰ درصد آن محقق شده است و این امر نشان می دهد دولت نسبت به پروژه های مقابله با بیابان زایی عزم جدی دارد. در همین خصوص ایشان افزودند: در سال های گذشته کل اعتبارات ما در بحث مراتع و بیابان ها به ۱۰۰ میلیون تومان نمی رسید، مبلغ ۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان چیزی معادل ۶۰ برابر رقم تخصیص یافته درسال های گذشته بوده و این امر نشان می دهد هم استان گلستان و هم نگرانی هایش در سطح کشور معرفی شده است.
وی با اشاره به بحث فرسایش خاک و تاثیرات منفی آن برمحیط اظهار کرد: یکی از روستاهایی که در مراوه تپه در معرض کوچ و جابه جایی بود با اجرای طرح آبخیزداری از فرسایش خاک آن جلوگیری و در نتیجه از جا به جایی آن روستا جلوگیری شد، در واقع روستایی که بیش از ۲۰ میلیارد تومان هزینه جابه جایی آن بود با اجرای طرح دو میلیارد تومانی مشکلش برطرف شد. قزلسفلو با بیان اینکه الگوهای بارشی در سطح استان عوض شده و شاهد بارش های رگباری با شدت زیاد هستیم، ادامه داد: اگر پروژه های آبخیزداری را عملیاتی و پخش سیلاب ها را مدیریت کنیم جلوی بیابان زایی گرفته می شود، همچنین تقویت پوشش گیاهی موجب جلوگیری از بیابان زایی می شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان یکی از دلایل بیابان زایی را افت سفره های زیرزمینی عنوان کرد و افزود: در استان گلستان به دلیل الگوی برداشت بی رویه از سفره های زیرزمینی و تغییر الگوی بارش دچار بیابان زایی شده ایم در نتیجه با اجرای پروژه های آبخیزداری در بالادست می توان سیلاب ها را مدیریت کرد و آن ها را به سمت جریان سفره های آب زیرزمینی هدایت کنیم، کاری که در گالیکش و بندرگز انجام شده است.
در ادامه این هم اندیشی کلیپی با عنوان "اقدامات مقابله با بیابانزایی در استان گلستان" پخش گردید و پس از آن مدیر عامل شرکت آب منطقه ای گلستان به عنوان سخنران دیگر این نشست اظهار کرد: گلستان دارای سه اقلیم نیمه‌خشک و خشک بیابانی،

معتدل خزری و کوهستانی است که در مناطق نیمه‌خشک و خشک بیابانی میزان بارندگی سالانه حدود ۲۷۵ میلی متر گزارش شده است، میزان بارندگی در مناطق معتدل خزری حدود ۶۰۰ میلی‌متر و در مناطق سرد کوهستانی کمتر از ۳۰۰ میلی‌متر است.
مهندس علی نظری با بیان اینکه خسارت‌های ناشی از خشکسالی و کمبود آب در برخی مواقع غیرقابل جبران خواهد بود، اظهار کرد: از ابتدای سال آبی جاری تاکنون میزان بارش‌ها در استان گلستان با افزایش ۱۸.۶ درصدی نسبت به سال گذشته روبه رو بوده اما در آمار میانگین بلند مدت ۱.۳ درصد کاهش داشته است.
در همین خصوص وی افزود: تا سال ۲۰۲۵ حدود ۳۱ کشور جهان با بحران کم آبی رو به رو می شوند و کشور ایران یکی از آنهاست. سرانه آب در جهان به ازای هر نفر هفت هزار و ۶۰۰ مترمکعب، در ایران یک‌هزار و ۶۰۰ مترمکعب و در استان گلستان یک‌هزار و ۴۰۰ مترمکعب بوده و این در حالی است که در استان‌های مازندران و سمنان سرانه مصرفی آب برای هر نفر دو هزار مترمکعب تعریف شده است.
مدیرعامل آب منطقه ای گلستان در ادامه گفت : افزایش جمعیت، افزایش مصرف آب، کاهش منابع تجدیدپذیر، آلودگی آب، اضافه برداشت از چاه های مجاز و غیر مجاز موجب ایجاد چالش و بحران آب شده است.
وی افزود: براساس شاخص های جهانی هر منطقه ای که ۴۰ درصد از منابع تجدید شونده خود بهره ببرد شرایط مطلوبی دارد، اگر بین۴۰ تا ۶۰ درصد منابع آب تجدید شونده خود را مورد استفاده قرار دهد در تنش آبی قرار دارد و اگر بیش از ۶۰ درصد مورد استفاده قرار دهد در بحران قرار دارد. ایشان با بیان اینکه در استان دو میلیارد و ۴۸۵ متر مکعب منابع آبی تجدید شونده داریم، ادامه داد: دنیا ۹ درصد از منابع آبی تجدید شونده خود مورد استفاده قرار می دهد، در ایران ۸۶ درصد و در استان گلستان ۸۴ درصد منابع آبی تجدیدشونده مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
وی با بیان اینکه امروزه در استان با تنش های آبی مواجه هستیم، افزود: ما در استان با بارش کم، تغییرات اقلیم و کم آبی مواجه هستیم و باید با این شرایط سازگاری پیدا کنیم.
نظری با اشاره به کاهش حجم سفره های زیرزمینی اظهار کرد: کاهش حجم سفره های زیر زمینی در دنیا ۷۰۰ هزار میلیون مترمکعب، در ایران پنج هزارو ۸۰۰ میلیون مترمکعب و در گلستان ۱۴ میلیون مترمکعب است.
وی افزود: در حال حاضر ۳۶ هزار حلقه چاه در استان گلستان وجود دارد که ۲۰ هزار حلقه آن مجاز و ۱۶ هزار حلقه غیرمجاز است و حدود یک میلیارد و ۱۶۰ میلیون مترمکعب آب از آن ها برداشت می شود
این هم اندیشی با پخش کلیپ دیگری با عنوان"برداشت آب بیش از توان سفره های آب زیرزمینی ، مقدمه بیابانزایی"
ادامه پیداکرد و در ادامه رئیس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان طی سخنانی بیان داشت: ما در بیان مشکلات همیشه خوب عمل می کنیم و مشکلات مربوط به مراتع و بیابان زایی را به خوبی موشکافی می کنیم اما علی رغم هزینه های میلیاردی روند موفقی در حل این مشکلات نداشتیم.
دکترعلی نجفی در ادامه افزود: مسئله بحران آب، تغییرات اقلیم، فرسایش خاک و ... مباحثی نیست که جداگانه بررسی شود بلکه تمامی این مباحث به نوعی به هم مرتبط بوده و در یک سیستم هستند که وقتی یک بخش دچار تغییر می شود روی سایر بخش ها هم تاثیر می گذارد ،تمام فرآیندهای طبیعت مربوط به آب بوده و اگر محور را آب بگذاریم می توانیم آب سالم و با کیفیت در اختیار همه قرار دهیم.وی تصریح کرد: در زمینه بحران آب دولت فعالیت های خود را انجام می دهد و مردم هم فعالیت های خود را انجام می دهند و تا زمانی که این فعالیت ها بر هم منطبق نشوند انتظارات برآورده نمی شود.
ایشان در ادامه گفتند: من گزارش سازمان مدیریت که مربوط به سال ۹۴ بوده و در این رابطه منتشر شده را مطالعه کردم که در این گزارش آمده یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار کل سطح منابع طبیعی استان است و میزان بیابان های استان ۲۶ هزار هکتار معرفی شده، اگر واقعا این عدد را مبنا قرار دهیم عملا با پدیده ای به نام بیابان در استان روبه رو نخواهیم بود؛ در واقع موضوع چیز دیگری است و ما باید در تعاریف خود بازنگری داشته باشیم.
نجفی نژاد ادامه داد: فرآیند تخریب سرزمین ها در همه جای دنیا یکی است و انتقال دانش در این زمینه به راحتی انجام می شود، ما درد را می دانیم ولی در درمان مشکل داریم و این ضعف تصمیم گیران است؛ وقتی می دانیم ۱۱۰ هزار هکتار به اشتباه مورد بهره برداری قرار می گیرد باید در جهت اصلاح آن گام برداریم. رئیس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان گفت: متوسط تلفات آب شهری ما ۲۵ درصد است، ما چطور پول برای حفر کانال و سد جدید و.. داریم اما پول برای بازسازی شبکه نداریم؟ می توان این ۲۵ درصد را دربرنامه ریزی به ۱۵ درصد برسانیم و ۱۰ درصد را با کمک مردم حل کنیم.
وی گفت: ما سال های سال از فرهنگ سازی حرف می زنیم اما برنامه ای برای فرهنگ سازی نداریم شاید ما دانشگاه ها خوب اطلاع رسانی نکردیم و تحقیقات جامعی را در این زمینه انجام ندادیم.
  در انتهای این نشست علمی معاون سیاسی امنیتی استاندار به عنوان آخرین سخنران پشت تریبون قرار گرفت و گفت: در حوزه آسیب های اجتماعی خصوصا آب سه راهکار سیاسی، اجتماعی و اکولوژیک را داریم. در راهکار سیاسی می توانیم در حوزه دیپلماسی اقدام و عمل داشته و از طریق آبریزهایی که در ترکمنستان، افغانستان، ترکیه و اروند رود قرار دارد می توانیم بده بستان هایی را با کشورهای همسایه داشته باشیم که در این زمینه هزینه های زیادی به کشور تحمیل می شود. در راهکارهای اقتصادی در حوزه کشاورزی، حوزه صنعت و معدن و آب شرب، اگردر ۴۰ سالی که از انقلاب اسلامی گذشته هرساله اقدام و عمل را سر لوحه کار خود قرار می دادیم و اعمال قانون می کردیم ۱۶ هزار حلقه چاه غیر مجاز در استان به وجود نمی آمد.
وی تصریح کرد: در هیچ کجای دنیا برای کشت شالی از آبهای زیرزمینی برداشت نمی شود اما در گلستان این اتفاق رخ می دهد.
طهماسبی گفت: در زمینه مصرف درست منابع آبی باید مدیریت داشته باشیم و این کار کمتر از مبارزه با تروریست و داعش نیست، بحران آب یکی از آسیب هایی است که در کشور وجود دارد و بی آبی و خشکسالی از تبعات آن است و اگر نتوانیم این موضوع را مدیریت کنیم چندصباحی دیگر در شهرهای کشور دچار مشکل می شویم.
وی ادامه داد: در دوران دفاع مقدس رزمندگان اصفهانی و رزمندگان یزدی در یک سنگر می جنگیدند اما در بحث انتقال آب از اصفهان به یزد چنان غوغایی به پا شد، این امر نشان می دهد ما در تقسیم برخی از نیازمندی ها دچار آسیب هستیم و اگر نتوانیم مدیریت و فرهنگ سازی کنیم به مشکل بر می خوریم.
طهماسبی افزود: کشاورزانی که با همکاری جهاد کشاورزی تغییر الگوی کشت دادند برای آن ها هزینه هایی در بر داشته است، شاید این کشاورزان میزان درآمدی که از شالی به دست می آوردند را نتوانند با کشت دیگری به دست بیاورند، بنابراین دولت باید در برنامه های پنج ساله و ۱۰ ساله سوبسیدهایی را برای این بخش در نظر بگیرد. ودر پایان گفت: جمهوری اسلامی ایران دشمنان زیادی دارد که کمر برای نابودی آن بسته اند از این رو همه دستگاه ها باید برای حل این مشکل پای کار بیایند.