ظرفیت کشاورزی استان گلستان

استان گلستان به عنوان قطب کشاورزي که در همه رشته هاي کشاورزي و دام پروري از کشت گندم و پنبه و محصولات باغي و توليد چوب گرفته تا پرورش دام و صيد ماهي و شيلات و استحصال خاويار و ... حضور جدي و پيشگام دارد.

اين استان در توليد سويا با 60.3 درصد، خاويار با 56 درصد و دانه روغني كلزا با 34 درصد از توليد كشور، دارنده رتبه اول است.

گندم
مقدار تولید محصول گندم استان، 959031 تن بوده که 7/55 درصد از تولید کل گندم کشور را به خود اختصاص داده است و پس از استان خوزستان (12/3 درصد) در جایگاه دوم تولید گندم کشور قرار دارد. (33/3 درصد بصورت آبی و 66/7 درصد بصورت آبی). متوسط عملکرد در هکتار گندم استان 2/71 تن می‌باشد. (متوسط عملکرد در هکتار آبی 4/68 تن و دیم 2/24 تن
اکنون در گلستان 30 واحد فعال فرآوری گندم با ظرفیت اسمی تولید سالانه یک میلیون و 500 هزار تن آرد فعالیت دارد که از نظر کیفیت و کمیت تولید گندم در کشور به ترتیب رتبه اول و سوم را دارد.
امسال 929 هزار تن گندم مازاد بر نیاز کشاورزان گلستان با نرخ تضمینی خریداری که از این مقدار 600 هزار تن آن در کارخانه های استان تبدیل به آرد شد.

پنبه
کشت پنبه در گلستان که در چند دهه پیش بخش قابل توجهی از اراضی این استان تا ۱۸۸ هزار هکتار را به خود اختصاص می داد و نقش بسیار موثری در تولید و اشتغال منطقه داشت و حتی از دیگر استان های کشور نیز کارگران بسیاری، چند ماه از سال را برای کار در ده ها کارخانه پنبه پاک کنی به این استان می آمدند.
رونق کشت پنبه و کارخانه های پنبه پاک کنی آن در گلستان، بعدها به دلایل مختلف از جمله بالا بودن هزینه های تولید و طولانی بودن دوره رشد گیاه و برداشت محصول (حدود هشت ماه)، پایین بودن قیمت خرید، حمایت ضعیف از این محصول استراتژیک و واردات آن سبب کاهش سطح کشت آن به چند هزار هکتار در این استان شد؛ با این حال در سال های اخیر کشت پنبه مجدداً مورد توجه کشاورزان قرار گرفته است.
روند صعودی کشت پنبه در سرزمین طلای سفید درسال جاری با ۷۰ درصد افزایش نسبت به سال قبل به ۱۷ هزار و ۳۰۰ هکتار رسیده است، روزنه امیدی برای بازگشت به دوران طلایی این محصول استراتژیک در این استان باز کرده است.

سویا
استان گلستان به عنوان اولین تولید کننده سویا در کشور، از 30 هزار هکتار زمین زیر کشت سویا برخوردار است که از این سطح، سالانه 40 تا 50 هزار تن دانه سویا تولید می‌شود.
در استان گلستان 4 کارخانه روغن‌کشی وجود دارد که روزانه توان استحصال 2 هزار تن روغن را دارند و گلستان سالانه با بیش از 50 هزار هکتار سطح زیر کشت سویا مقام نخست تولید سویا را به خود اختصاص داده است.
در سال جاري بيش از 21050 هكتار اراضي كشاورزي استان گلستان به كشت سويا اختصاص داشت که توسط كشاورزان سوياكار استان برداشت شده است كه بيش از36 هزار تن محصول توليده شده است.

به طور معمول برداشت زيتون كنسروي از اوايل شهريور و زيتون روغني از آبان هر سال در گلستان آغاز مي شود و اين برداشت به مدت 45 تا 60 روز ادامه دارد.
9 هزار و 307 هكتار باغ زيتون در استان وجود دارد كه امسال پنج هزار و 707 هكتار آن بارور است.
درختان بيشتر باغ هاي زيتون ايجاد شده در استان از ارقام 'كرونايكي، ميشن، مانزا، بليدي، آريسونا، آرييكن، مانزاليا و ملكشاهي' است.
رتبه گلستان در ايجاد باغ هاي زيتون در ميان استان هاي كشور از لحاظ سطح زير كشت دوم و از لحاظ توليد ششم مي باشد.
15 واحد فرآوري زيتون اعم از كنسروي و روغني با سرمايه گذاري 250 ميليارد ريال در استان فعال است.

در حال حاضر سطح زیر کشت زعفران در استان حدود 235 هکتار است که 65 تا 70 درصد کشت ها بالای سه تا چهار سال و مابقی در سال های اول و دوم قرار دارند که هنوز به محصول دهی نرسیده‌اند که تا پایان برنامه ششم توسعه سطح زیر کشت زعفران در استان گلستان به 400 هکتار توسعه پیدا خواهد کرد.
در حال حاضر در استان گلستان تنها روستاهای کوهستانی شهرستان آزادشهر شامل روستاهای وامنان، کاشیدار، سیب چال و نراب مورد حمایت توسعه زعفران است.
در سایر مناطق استان کشت زعفران صورت نمی‌گیرد، ولی کشت های آزمایشی در برخی از مناطق دیگر استان از جمله شاهکوه، چهارباغ و مراوه تپه انجام شده و هرگاه به نتیجه مناسب رسیدیم در این مناطق یا سایر مناطق، کشت زعفران را با هماهنگی وزارتخانه انجام می دهیم.
متوسط عملکرد زعفران در هر هکتار در استان 8 کیلوگرم است که نسبت به میانگین کشوری حدود 2 کیلوگرم بیشتر است. حتی در برخی از مزارع زعفران نیز عملکرد 20 کیلوگرم در هر هکتار را نیز داشتیم.
یکی از محاسن زعفران تولیدی در استان این است که به صورت محصول سالم تولید می شود و هیچ گونه سمی در مزارع مورد استفاده قرار نمی گیرد.

زعفران تولیدی در استان با توجه به آزمایشات به عمل آمده در آزمایشگاه های معتبر استان خراسان رضوی، به لحاظ شاخص های ارزیابی کیفی، یکی از بهترین تولیدات زعفران کشور است.
به ازای هر هکتار زعفران چهار نفر به صورت مستقیم مشغول به کار می شوند.

کلزا
مقدار تولید محصول کلزا استان 109175 تن (30 درصد آبی و 70 درصد دیم) بوده که 31/1 درصد از تولید کل کلزا کشور را به خود اختصاص داده است و دارای رتبه نخست در بین استان‌های کشور می‌باشد.
استان‌ خوزستان با 16/9 درصد در جایگاه دوم تولید کلزا کشور قرار دارد. میزان تولید این دو استان، به تنهایی 50 درصد تولید کلزا کشور را شامل می‌شود.‌ متوسط عملکرد در هکتار کلزا استان 2/14 تن می‌باشد.
در گلستان حدود ۱۵ رقم کلزا شامل هایولای۵۰، هایولای ۴۸۱۵، هایولای۵۵۹، آرجی‌اس، دِلگان و تِراپُل کشت می شود.
گلستان سالیان سال رتبه اول تولید کلزای کشور را در اختیار دارد.

امسال سطح زیر کشت گوجه فرنگی ۴ هزار و ۷۰۰ هکتاربوده که پیش بینی عملکرد این محصول در هر هکتار ۴۵ تن است و انتظار می‌رود بیش از ۲۰۰ هزار تن از سطح مزارع برداشت شود.
کشت گوجه فرنگی از بهمن ماه آغاز می‌شود و تا اواخر اردیبهشت ادامه دارد و برداشت این محصول نیز از نیمه دوم خرداد آغاز می‌شود و تا اواسط مرداد ادامه دارد.
گلستان در تولید گوجه فرنگی جزو ۱۰ استان نخست کشور است.
محصول تولیدی گلستان اغلب در کارخانه‌های فرآوری گلستان و دیگر استان‌ها از جمله خراسان رضوی تبدیل به رب می‌شود.

امسال ۱۲۲ چغندرکار استان، یک هزار و ۸۲ هکتار از اراضی گلستان را زیر کشت این محصول بردند که بیشترین عملکرد را چغندرکاران گرگان با برداشت ۱۳۳ تن در هکتار داشتند.

طبق اعلام جهاد کشاورزی گلستان، قیمت تضمینی هر کیلو چغندرقند با احتساب کمک کرایه حمل با عیار ۱۵ درصد ۴۲۵۸ ریال است.

بیشترین سطح زیرکشت چغندر قند در گلستان مربوط به شهرستان‌های گرگان، علی آباد، رامیان و بندرترکمن است.

کارشناسان کشاورزی گلستان معتقدند رسیدن به خوداتکایی در تولید شکر، ایجاد تناوب زراعی و حاصلخیزی خاک، افزایش تولید محصولات بعد از کشت چغندر نظیر گندم و درآمدزایی بالا از اهداف مهم پیگیری جایگزینی چغندر قند به جای محصولات پرآبی همچون شالی در این استان است.

در سال زراعی جاری ۱۰ هزار و ۸۰۰ تن شلتوک (برنج) از سطح یک هزار و ۸۰۰ هکتار اراضی زیر کشت این محصول در استان برداشت شد.

خشکه کاری شالی به جای کشت سنتی و یکی از روش های مقابله با خشکسالی مزارع برنج است که انجام آن مورد استقبال کشاورزان گلستان قرار گرفته است.

کاهش نزولات جوی سال های اخیر در گلستان و آسیب ناشی از خشکسالی باعث توجه ویژه کارشناسان به روش خشکه کاری شالی و ترغیب کشاورزان به استفاده از این شیوه شده است.

کاهش مصرف آب یکی از مهم ترین دلایل ترویج خشکه کاری شالی در زمین های گلستان است به طوری که مصرف آب را از ۱۴ تا ۱۵ هزار مترمکعب در هر هکتار کشت سنتی - غرقابی، بسته به رقم، آب و هوای منطقه، خاک، مدیریت مزرعه شالی به ۶ تا ۱۱ هزار متر مکعب تقلیل می دهد.

سال زراعی گذشته بیش از ۶۰ هکتار از زمین های استان شالی به روش خشکه کاری کشت شد.

در این استان ۱۲۶ واحد شالیکوبی با خشک کردن ۱۶ هزار تن شلتوک وجود دارد که از این ظرفیت فقط چند ماه از سال به طور کامل استفاده می شود.

طبق گزارش دستگاه های مرتبط در گلستان، اکنون ۹۴ واحد شالیکوبی زیر پوشش سازمان جهادکشاورزی و ۳۲ واحد شالیکوبی فعال زیر سازمان صنعت، معدن و تجارت برای تبدیل شلتوک به برنج فعالیت دارند.

تعداد کلنی‌های زنبور عسل این استان مهرماه امسال در مقایسه با دوره پیشین آمارگیری در سال ۹۶ حدود ۳۴ درصد بیشتر شد.

در این آمارگیری ۲۱۲ هزار کلنی زنبور عسل از سوی سه هزار و ۸۸۰ بهره بردار در شهرستان های استان ثبت شد.

پرورش زنبور عسل به دلیل برخورداری از ۲۳۰ هزار هکتار سطح سبز در همه فصول سال از جمله ظرفیت های گلستان است.

آب و هوای مناسب، عرصه های جنگلی و کوهستانی، وجود ۶۶۷ هزار هکتار کشتزار محصولات مختلف و باغ های میوه و گل و گیاهان دارویی از جمله ظرفیت های گلستان برای استقرار کندوهای زنبور عسل در نقاط مختلف این استان محسوب می شود.

استان گلستان با داشتن هفت اقلیم از ۱۳ اقلیم آب و هوایی دنیا یکی از مناطق مستعد سرمایه گذاری در پرورش زنبورعسل کشور است.

شهرستان های مینودشت، گالیکش، کلاله، آزادشهر، رامیان، گالیکش، علی آباد، بندرگز و گرگان واقع در نوار جنوبی گلستان از جمله مناطق بسیار مستعد پرورش زنبور عسل در این استان شمالی به شمار می رود.

طبق گزارش جهادكشاورزی گلستان، این استان 970 واحد فعال پرورش طیور با ظرفیت جوجه ریزی درهر دوره بین هشت تا 8.5 میلیون قطعه و سه میلیون و 800 هزار واحد دامی با تولید سالانه 532 هزار تن فرآورده های خام دارد و در برخی تولیدات از جمله شیر، گوشت قرمز، گوشت مرغ، تخم مرغ و عسل رتبه های برتر را در میان استان های كشور به خود اختصاص داده است و از قطب های پرورش طیور و دام در كشور به شمار می رود.

فعالیت های دامپروری استان به طور عمده شامل: انواع دام و طیور، زنبور عسل، کرم ابریشم و آبزیان است.

به دلیل وجود جمعیت دامی قابل توجه، فرآورده های مختلف دامی، از قبیل: شیر خام، گوشت قرمز، گوشت سفید( مرغ و ماهی)، تخم مرغ، عسل، در سطح استان تولید شده و در نتیجه، بخش عمده ای از نیازهای غذایی استان و کشور تامین می گردد.چ روزانه در این استان بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ تن گوشت مرغ تولید می‌شود که بخش عمده این تولیدات را ساکنان ۱۲ استان کشور می‌خرند.

از مجموع گوشت مرغ تولید شده در گلستان، فقط ۷۰ تا ۸۰ در شرایط عادی و ۱۰۰ تن در روزهای اوج توسط ساکنان گلستان مصرف می شود.

در استان گلستان ۱۴ کشتارگاه صنعتی طیور با ظرفیت اسمی ذبح ۴۴ هزار قطعه مرغ زنده درساعت وجود دارد که ۶ کشتارگاه آن دارای کد "آی آر" بین المللی برای صادرات محصول است.

صنعت طیور گلستان به عنوان زنجیره تولید، بخش مهمی از اقتصاد کشاورزی استان را شامل می شود که واحدهای مرغداری، صادرات مرغ و فرآورده های آن، توسعه صنایع تولید خوراک طیور، مرغ مادر، جوجه یک‌روزه و مزارع پرورش نیمچه گوشتی به عنوان سرمایه مطلوبی در حوزه تولید، تجارت و صادرات این صنعت است.

75 درصد تخم مرغ تولیدی گلستان در داخل استان مصرف و بقیه به استان های دیگر ارسال می شود.