| 
محله نعلبندان یکی از سه محله اصلی شهر استرآباد و یکی دیگر از سرچشمه های شکل گیری شهر بوده است. محله اصلي نعلبندان به مركزيت نعلبندان، شامل محله هاي پاسرو، ميخچه گران، شير كُش، باغشاه و گذر هاي علاقه بندان، چهل ستون و پير بود.
یکی از بازارهای اصلی و بسیار مهم شهر در این محله قرار داشته است که به دلیل رواج پیشه نعلبندی در آن به بازار نعلبندان مشهور شده است. مسجد جامع شهر نیز در جوار بازار نعلبندان قرار داشته است. علاوه بر بازار و مسجد جامع، وجود دارالحکومه و میدان توپخانه و بناهای حکومتی در محله اصلی نعلبندان بر اهمیت این محله می افزوده است.
این بازار به دلیل شرایط اقلیمی شهر گرگان بر خلاف بازارهای شهرهای مناطق مرکزی ایران مانند اصفهان، یزد و شیراز سرپوشیده نبوده است. در وضع موجود با همه تغییراتی که در ساختار بازار نعلبندان در دوره های مختلف تاریخی به وجود آمده است این بازار همچنان یکی از محورهای ارتباطی بسیار مهم در بافت قدیم گرگان است و به لحاظ ارتباطات اقتصادی، اجتماعی، مذهبی و تبادل اخبار و اطلاعات از جایگاه ویژه ای در شهر گرگان و در میان شهروندان گرگانی برخوردار است.
در محله نعلبندان علاوه بر یکی از بازارهای اصلی شهر، عناصر ارزشمند شهری چون مسجد جامع شهر که قدمت آن دست کم به دور سلجوقی می رسد و دارای مناره ای از آن دوران است، حمام قاضی متعلق به دوره افشاری و بقایای کاروانسرای نعلبندان وجود دارد؛ عناصر یاد شده به علاوه تکیه نعلبندان که در نوع خود به لحاظ معماری و شهرسازی یکی از فضاهای ارزشمند شهری بافت تاریخی گرگان است در بازار نعلبندان قرار گرفته اند.
تکیه نعلبندان تهرنگی (پلان) مربع شکل دارد و توسط بناهای دو طبقه با کاربری تجاری مذهبی محصور شده است. طبقات بالا در مواقع غیر عزاداری ماه محرم و صفر انبار است و طبقات پایین در غیر از ایام عزاداری کاربری تجاری دارد. در این تکیه کتیبه ای به تاریخ 1201 هـ .ق وجود داشته است اما امروزه در جای خود نیست. لیکن متن آن توسط یانسنت لویی رابینو در 1327 هـ.ق خوانده شده است. متن کتیبه بدین قرار است:
در حال حاضر بیشترین کالایی که در این بازار ارائه می شود میوه و سبزیجات و عطاری است و تعدادی قصابی، نانوایی، قهوه خانه، جگرکی، شیرینی فروشی در بازار وجود دارد؛ در فضای باز یا میدان گاه تکیه دستفروشان قرار دارند و کالای غالب دست فروشان میوه و سبزیجات است. به غیر از این ها سه مغازه قدیمی که بازمانده حجره های قدیمی بازار است در طبقه پایین تکایا وجود دارند که یکی حلبی سازی است و در گذشته نعل بندی بوده است و صاحب مغازه به دلیل از رونق افتادن پیشه خود به این کار مشغول است و دو مغازه دیگر نیز تعمیرات سماور و وسایلی از این قبیل می باشد. و سایر مغازه ها در طبقه پایین تکایا میوه فروشی و سبزی فروشی هستند. پس از فضای تکایا واشدگاهی قرار دارد که در گذشته درخت چناری در آن قرار داشته است که بعدها به علت ورود اتومبیل به داخل بافت قطع شده و از بین رفته است.
سر در مسجد جامع استراباد، گورستان مقابل آن و یکی از گذرهای شهر در طرف غربی مسجد در دوره قاجار
بازار نعلبندان در طرف غرب وصافی غربی تکیه نعلبندان و قطع درخت چنار
بازگشت |
